- Szczegóły
-
Odsłony: 47785
Bardzo interesującym elementem krajobrazu kulturowego gminy są obiekty sakralne. Po wielu z nich spotykamy tylko ślady. W wyniku burzy dziejowej zniknęły drewniane cerkwie unickie w Łukówku, Czułczycach, Chutczu, Sawinie, cerkwie prawosławne w Sawinie i Czułczycach, a także bożnice żydowskie w Sawinie. Do dzisiaj pozostały tylko murowane kościoły katolickie w Sawinie i Czułczycach oraz drewniany kościół w Przysiółku, obecnie kaplica cmentarna.
Szczególnie ciekawym przykładem tej architektury jest XVIII wieczny zespół sakralny w Sawinie otoczony otynkowanym murem, na który składa się kościół, dzwonnica, szpital - przytułek i kostnica.
Dzwonnica, która pełni też funkcję bramy, zbudowana została na rzucie kwadratu. Po jej przekroczeniu stajemy przed późnobarokowym murowanym kościołem pod wezwaniem „Przemienienia Pańskiego” wzniesionym w latach 1731-1740 z fundacji Barbary z Podowskich Dłużewskiej, kasztelanowej chełmskiej. Jest to budowla, jednonawowa, dwuprzęsłowa zewnętrzną formą przypominająca kształt prostokąta. Boczne ściany z zewnątrz podtrzymują masywne skośne szkarpy. Do fasady kościoła została dobudowana niska prostokątna kruchta. Dwuspadowy dach zwieńcza sygnaturka o barokowym wysmukłym hełmie. Wyposażenie kościoła jest późnobarokowe i rokokowe. Elementy tych stylów znajdziemy w ołtarzach, ambonie, chrzcielnicy, organach, rzeźbie Chrystusa, aniołów i obrazach.
Ścianę północną zespołu, a zarazem element muru kościelnego stanowi dawny szpitalik-przytułek z 1757 roku. Powstał on dzięki fundacji proboszcza Józefa Suchockiego. Budynek jest zbudowany na planie prostokąta. Przez jego środek przebiega wąski korytarz o sklepieniu kolebkowym. Z prawej i lewej jego strony mieszczą się trzy izby, o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym. Na środku usytuowany jest potężny zbiorczy komin, na zewnątrz ogzymsowany, pokryty sklepioną kapą z czterema arkadowymi dymnikami. Ze szpitalem styka się narożnikami murowana XIX-wieczna kostnica.
Nieodłącznym elementem krajobrazu jest znajdująca się przy ul. Wygon, neogotycka kapliczka św. Jana Nepomucena z początku XX w.
Zmierzając na południe gminy, w miejscowości Przysiółek możemy zatrzymać się przy jednym z najstarszych kościołów drewnianych na terenie powiatu chełmskiego. Został on zbudowany w 1764 r. dzięki fundacji Eleonory Wilskiej. Posiada konstrukcję zrębową, z zewnątrz został oszalowany i wzmocniony lisicami. Świątynie przykrywa dwuspadowy dach, na którym znajduje się ażurowa sygnaturka z cebulastym hełmem. Nawa zbliżona jest kształtem do kwadratu z kwadratową kruchtą od zachodu. Do połowy XX wieku był to kościół parafialny pod wezwaniem „Wszystkich Świętych”. Obecnie pełni funkcję kaplicy cmentarnej. Część jego bogatego wystroju przeniesiono do kościoła parafialnego w Czułczycach. Obok niego znajduje się drewniana dzwonnica z XIX wieku. Jest to budowla na rzucie kwadratu o konstrukcji ryglowej, oszalowana.
W okresie wzmożonej rusyfikacji w początku XX w. zbudowano w Czułczycach cerkiew prawosławną, która po II wojnie światowej została zaadaptowana na kościół pw. św. Rocha. W jego wnętrzu znajduje się rokokowe wyposażenie przeniesione z kościoła na Przysiółku, m.in. ołtarz główny i dwa ołtarze boczne, a także szereg XVIII-wiecznych obrazów.
Oprócz wymienionych kościołów wierni gromadzą się w zbudowanej na przełomie lat 80 i 90 XX wieku: świątyni w Bukowie Wielkiej i kaplicach w Chutczu, Łukówku, Petryłowie i Tomaszówce. Na skrzyżowaniach dróg spotykamy liczne przydrożne kapliczki i krzyże.
Nieodłącznym elementem budownictwa sakralnego są cmentarze o różnym stanie zachowania. Oprócz katolickich w Sawinie i Czułczycach, prawosławnych w Łukówku, Czułczycach, Chutczu i Sawinie znajduje się protestancki w Malinówce oraz kirkut żydowski w Sawinie.
Wyświetl większą mapę
Wyświetl większą mapę
